عثمان پسر عموی قویونلی پسر عثمان پسر محمد آمان پسر محمد قربان می باشد که در حدود 140 سال (امسال 1387شمسی است) پیش درکمش تپه به دنیا آمد. عثمان آخوند تحصیلات ابتدایی را در محل به اتمام رسانده و برای ادامه تحصیل عازم مدرسه گوگلداش بخارا شد. وی از مردان با سواد و آگاه به مسائل سیاسی و اجتماعی ترکمن ها بود.
عثمان آخوند بعد از مراجعت از بخارا در کمش تپه به تدریس علوم دینی پرداخت و همزمان با کار تدریس و نویسندگی وارد فعالیت های سیاسی گردید. عثمان آخوند را در اواخر عمر به روسیه می برند و در آنجا از دنیا رفته است.
درباره فعالیت های سیاسی عثمان آخوند در اسناد و مدارک دوره قاجار شرح مفصلی وجود دارد از جمله در دو کتاب مخابرات استرآباد و کتاب سبز، مطلبی درباره وی آمده است که پاره ای از آنها اشاره می شود:
تلگراف کارگزار استرآباد به وزارت خارجه 22 ربیع الاول 1333 هجری « امروز راپورت رسید روز پنجشنبه قریب صد نفر سالدات و قزاق مقیم قره سو در کمیش تپه عثمان آخوند و پسرش آخوند ملای جعفربای را گرفتند، معلوم نیست کجا فرستاده اند.» معزز السلطان (کتاب سبز)
«چندی است قضات جعفربای بین خودشان مذاکراتی دارند برای خود امیری و رئیسی برقرار نمایند. تمامی اقوام یموت در گنبد جمع شدند. عثمان آخوند با ادریس آخوند به گنبد قابوس آمدند. لاکن سه چهار نفر از سران جعفربای که مستخدم و نماینده روسها بودند عقیده قضات جعفربای را نپسندیدند. از قرار مذکور، عثمان آخوند را به امیری و سلطانی قبول کرده در گنبد قابوس حکمفرما باشد، تا چه شود.» (مخابرات استرآباد)
در سند دیگری از رابطه بین عثمان آخوند و حاکم استرآباد سخن رفته است: « مشهد آخوند و عثمان آخوند از عقیده خود که همانا امیری در گنبد بود برگشته با چند نفر از پیران طایفه قان یوقماز به شهر آمده خدمت نواب معتمد الدوله اظهار خدمت گذاری کرده خلعت به آنها داده رفتند.» (مخابرات استرآباد)
در سند دیگری از شورش عثمان آخوند حکایت شده است:
« عثمان آخوند خود را سلطان ترکستان محسوب کرده مشغول گرفتن گمرگ و بعضی دست اندازی ها بوده، او شبانه خود را به کمیش تپه رسانده عمارتی را که روسها بنا کرده بودند همه را خراب کرده است.» (مخابرات استرآباد)
در سند دیگری از ارتباط عثمان آخوند با عثمانی ها سخن رفته است:
« هفتم ماه سپتامبر 1919 خبر رسید شش نفر عثمانی با لباس بالشویکی وارد کمش تپه شده با عثمان آخوند و سایر تراکمه مذاکراتی نمودند. که هر یک از تراکمه صاحب اسب و تفنگ باشند روزی هزار منات به او حقوق داده می شود.» (مخابرات استرآباد)
منبع
تاریخ سیاسی و اجتماعی ترکمن ها - امین گلی
عثمان آخوند بعد از مراجعت از بخارا در کمش تپه به تدریس علوم دینی پرداخت و همزمان با کار تدریس و نویسندگی وارد فعالیت های سیاسی گردید. عثمان آخوند را در اواخر عمر به روسیه می برند و در آنجا از دنیا رفته است.
درباره فعالیت های سیاسی عثمان آخوند در اسناد و مدارک دوره قاجار شرح مفصلی وجود دارد از جمله در دو کتاب مخابرات استرآباد و کتاب سبز، مطلبی درباره وی آمده است که پاره ای از آنها اشاره می شود:
تلگراف کارگزار استرآباد به وزارت خارجه 22 ربیع الاول 1333 هجری « امروز راپورت رسید روز پنجشنبه قریب صد نفر سالدات و قزاق مقیم قره سو در کمیش تپه عثمان آخوند و پسرش آخوند ملای جعفربای را گرفتند، معلوم نیست کجا فرستاده اند.» معزز السلطان (کتاب سبز)
«چندی است قضات جعفربای بین خودشان مذاکراتی دارند برای خود امیری و رئیسی برقرار نمایند. تمامی اقوام یموت در گنبد جمع شدند. عثمان آخوند با ادریس آخوند به گنبد قابوس آمدند. لاکن سه چهار نفر از سران جعفربای که مستخدم و نماینده روسها بودند عقیده قضات جعفربای را نپسندیدند. از قرار مذکور، عثمان آخوند را به امیری و سلطانی قبول کرده در گنبد قابوس حکمفرما باشد، تا چه شود.» (مخابرات استرآباد)
در سند دیگری از رابطه بین عثمان آخوند و حاکم استرآباد سخن رفته است: « مشهد آخوند و عثمان آخوند از عقیده خود که همانا امیری در گنبد بود برگشته با چند نفر از پیران طایفه قان یوقماز به شهر آمده خدمت نواب معتمد الدوله اظهار خدمت گذاری کرده خلعت به آنها داده رفتند.» (مخابرات استرآباد)
در سند دیگری از شورش عثمان آخوند حکایت شده است:
« عثمان آخوند خود را سلطان ترکستان محسوب کرده مشغول گرفتن گمرگ و بعضی دست اندازی ها بوده، او شبانه خود را به کمیش تپه رسانده عمارتی را که روسها بنا کرده بودند همه را خراب کرده است.» (مخابرات استرآباد)
در سند دیگری از ارتباط عثمان آخوند با عثمانی ها سخن رفته است:
« هفتم ماه سپتامبر 1919 خبر رسید شش نفر عثمانی با لباس بالشویکی وارد کمش تپه شده با عثمان آخوند و سایر تراکمه مذاکراتی نمودند. که هر یک از تراکمه صاحب اسب و تفنگ باشند روزی هزار منات به او حقوق داده می شود.» (مخابرات استرآباد)
منبع
تاریخ سیاسی و اجتماعی ترکمن ها - امین گلی
نحوه نامگذاری روستاهای ترکمن